De taal

Uilenbord, of ûleboerd (Fries), oelbred (Gronings), oelebret (Drents), oelebod (Stellingwerfs) en zo kan ik waarschijnlijk nog wel even doorgaan. 

Waar het hier om gaat is dat ik weer even een moeilijk momentje had toen ik de vorige post afsloot met "oelebod". Dat deed me weer beseffen dat ze in Noordwolde een andere taal spreken. Dat het niet naast de deur ligt. En dat is best heftig. Natuurlijk is het niet de andere kant van de wereld. En ja, wij zijn in Nederland geen afstanden gewend en ben je eigenlijk zo in het westen. Maar toch, onze sociale levens achterlaten is niet niks. Irene d'r sociale netwerk is divers en groot. Werk, sport, zingen, leesclub, familie, vrienden enz. enz. De lijst is lang. En alleen al het feit dat ze stopt met haar werk is ingrijpend. Mijn sociale netwerk is minuscuul. Familie en vrienden, en dan van beide niet veel. Dus veel laat ik niet achter, maar wel alles. Het is een tikkeltje klote dat ik me zo aan alles hecht. Ik ben dol op mijn oude, kromme tentharingen, die hebben wat te vertellen. Vind ik een paar mooie spijkers? We zijn vrienden voor het leven. Die zijn er als je ze echt nodig hebt. En ik voor hen, want mijn loyaliteit is grenzenloos. En dus gaat er een hoop zooi mee naar Noordwolde. Spullen kun je verhuizen, maar familie en vrienden niet. En als ik me al aan een oude spijker hecht... Dus is het, naast spannend, uitdagend en opwindend, ook best zwaar. Ik hoop zó dat contact houden met Hoofdorp e.o. ons goed afgaat, dáár ligt de uitdaging. Wij hebben natuurlijk wel het voordeel dat Noordwolde een meer dan perfecte bestemming is om te bezoeken...

En daar spreken ze dus een andere taal. Ingewikkeld verhaal en dus wenden wij ons tot Wikipedia:

De Tjonger of Kuinder (officieel: De Tsjonger of De Kuunder, Stellingwerfs: Kuunder, Fries: De Tsjonger) is een riviertje dat van zuidoost naar het zuiden van de Nederlandse provincie Friesland loopt.

 

De Tjonger vormt een taalgrens: globaal kan gesteld worden dat het Friese taalgebied ten noorden ervan ligt, en het Stellingwerfse taalgebied (Nedersaksisch) ten zuiden ervan. Uitzondering zijn de zuidelijke vervenersdorpen Appelscha en Ravenswoud: vooral de oudere inwoners spreken hier Fries. Elk taalgebied had zijn eigen naam met daarnaast de formele Nederlandse naam.

De Topografische Dienst van Kadaster Geo-Informatie vermeldt het water als Kuinder of Tjonger. De naam De Tsjonger of De Kuunr geldt sinds 15 maart 2007 als de officiële naam. De Stellingwerfse naam Kuunder is sinds 15 maart 2007 ook de officiële naam van de Boven Tjonger.

Dan denk je, ok, dan geen Fries leren, dan leren we toch Stellingwerfs, net zo makkelijk. Nou, dan heb je dus mooi effe buiten die Noordwolders gerekend...

Het Stellingwerfs (Stellingwarfs) is een Nedersaksische streektaal die nog wordt gesproken in de gemeenten Oost- en Weststellingerwerf (samen de Stellingwerfen), Steenwijkerland en het aangrenzende deel van Drenthe (waar men de eigen streektaal ook wel Drents noemt). Uitzonderingen zijn de verhoudingsgewijs Friestalige dorpen Donkerbroek, Haulerwijk, Waskemeer Ravenswoud, Haule en Appelscha (alle Ooststellingwerf) en het gebied rond het dorp Noordwolde (Weststellingwerf), waar zich onder invloed van de Koloniën van de Maatschappij van Weldadigheid een eigen streektaal ontwikkeld heeft, het koloniaals.

Het koloniaals. Ik vind het een goed verhaal. "Koloniaal" heeft bepaald geen positieve connotatie. En dan gewoon koloniaals spreken, vind ik grappig. Niet dat ik weet of ik het ooit gehoord heb, ik wist ten slotte niet eens van het bestaan af. Één ding weet ik zeker. Ik spreek héél graag met familie en vrienden. En het maakt me geen reet uit in welke taal dat is.